Dystans: około 64 km
Jak tutaj dojechać?
Do Puław można dojechać pociągiem z różnych kierunków Polski przez cały rok. Wyprawę rowerową na tym etapie najlepiej rozpocząć rano. Jeśli przyjazd pociągiem wypada w godzinach popołudniowych lub o późniejszej porze, sugerujemy zaplanować tego dnia nocleg w Puławach i wybrać się na trasę następnego dnia w godzinach porannych.
Charakterystyka trasy
Czwarty etap głównej pętli Krainy Rowerowej przebiega przez gminy: miasto Puławy, gminę wiejską Puławy, Ryki, miasto Dęblin i Stężyca. Prowadzi przez Dolinę Środkowej Wisły i Obszar Chronionego Krajobrazu Pradolina Wieprza gdzie przeważają tereny leśne.
Ukształtowanie terenu nie stwarza większych trudności podczas podróży. Nie występują znaczne różnice wzniesień.
Trasa prowadzi drogami lokalnymi o niskim natężeniu ruchu samochodów. W większości są to drogi o nawierzchni asfaltowej lub utwardzone kostką brukową (wał wiślany między Dęblinem a Stężycą). Inna nawierzchnia występuje:
– na odcinku około 2 km od Puław (za stacją kolejową Puławy Chemia i za ul. E. Kwiatkowskiego) do stacji kolejowej Gołąb – na terenie lasu droga jest gruntowa lub utwardzona szutrem,
– na odcinku około 1,5 km za miejscowością Brzeźce do wsi Kletnia nawierzchnia drogi jest gruntowa.
Etap czwarty kończymy w Rykach. Tutaj lub w najbliższej okolicy można zaplanować nocleg w hotelu lub agrokwaterze.
Możliwe utrudnienia
Należy zachować szczególną ostrożność przy torach kolejowych i przejazdach przez tory za miastem Puławy oraz przy stacjach: Gołąb i Dęblin i w miejscowości Nowa Rokitnia.
Rekomendowane miejsca odpoczynku
– Bobrowniki – wiata wypoczynkowa ze stolikami i ławeczkami na prawym brzegu rzeki Wieprz za mostem,
– Dęblin – wiata wypoczynkowa ze stolikami i ławeczkami (przy Miejskim Domu Kultury w Dęblinie nad Wisłą, ul. 15 P.P. „Wilków” 32 B),
– Dęblin – ławeczki, fontanna przy ul. Rynek (plac przed Urzędem Miasta),
– Stężyca – Wyspa Wisła – kompleks wypoczynkowo-rekreacyjny,
– Stężyca – ławki, plac zabaw przy ul. Rynek,
– Brzeziny – osada „Leśny Raj” w tzw. Plebance,
– Ryki – ławeczki, leżakownia na terenie zespołu pałacowo – parkowego,
– Ryki – ławeczki, plac zabaw, fontanna na Starym Rynku.
Warto zobaczyć
Puławy – najważniejsze atrakcje turystyczne tego miasta zostały wymienione w przewodniku w opisie do Etapu 3.
Gołąb – miejscowość, której historia sięga XII w., położona jest około 3 km od stacji kolejowej Gołąb (żeby tam się dostać trzeba zjechać z naszego szlaku i następnie powrócić):
– kościół pw. NMP, św. Floriana i św. Katarzyny wybudowany w latach 1626-1638 w stylu renesansu północnego, miał charakter obronny;
– Dom Loretański z 1640 r. jako kopia Santa Casa z Loreto,
– figura św. Jana Nepomucena,
– Muzeum Nietypowych Rowerów – jedyne w Europie, które prezentuje kolekcję wielu dziwnych rowerów.
Bobrowniki – obecnie wieś, dawniej miasto, które uzyskało lokację miejską w XV w. Miejscowość utraciła prawa miejskie po 1869 r.
– 500-letni kościół pw. Nawiedzenia NMP o wystroju barokowym,
– cmentarz parafialny i żydowski kirkut założony w połowie XIX wieku,
Dęblin – uzyskał prawa miejskie w 1954 r., obecnie siedziba gminy miejskiej:
– Twierdza Dęblin z pierwszej połowy XIX w., dawniej nosiła nazwę Iwanogród od imienia namiestnika Królestwa Polskiego Iwana Paskiewicza,
– zespół pałacowo – parkowy z pałacem Jabłonowskich z XVIII w. wzniesionym w stylu saskiego rokoka, przebudowany w stylu klasycystycznym na wzór warszawskich Łazienek. Pałac był pierwszą siedzibą szkoły lotniczej w Dęblinie, w której nauki pobierali wybitni oficerowie, uczestnicy walk II wojny światowej. Absolwentem szkoły jest m.in. Jan Falkowski słynny dowódca Dywizjonu 303. Obecnie pałac pełni funkcję Rektoratu Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie,
– Muzeum Sił Powietrznych – największa placówka muzealna w regionie, kultywująca dziedzictwo polskiego lotnictwa wojskowego,
– zespół Dworca Kolei Nadwiślańskiej z drugiej połowy XIX w.,
– układ urbanistyczny i komunikacyjny osady Irena z połowy XIX w. (obecnie centrum miasta – osiedle Starówka i Irena),
– Fort II Mierzwiączka – wybudowany z cegły w latach 70-tych XIX w. na podmokłym terenie między strefą kolejową i rzeczką Mierzwiączką. Jako jeden z siedmiu fortów otaczających i wzmacniających obronę twierdzy w Dęblinie zachował się do dziś w dobrym stanie,
– kościół parafialny p.w. Chrystusa Miłosiernego – dawna cerkiew unicka (pierwotnie cerkiew w Łosicach z I poł. XVIII w.), przeniesiona do Dęblina w 1928–1929,
– pomnik „Bohaterskim Lotnikom Dęblińskiej Szkoły Orląt”,
– międzynarodowy cmentarz wojenny „Balonna” – założony przez armię austro – węgierską w 1915 r., pełnił swą funkcję do roku 1918,
– dąb szypułkowy „Grot” (ul. Podchorążych) – obwód około 6,6 m, liczy sobie około 350 lat; Drzewo Roku 2011 w pierwszym konkursie zorganizowanym przez Klub Gaja,
Stężyca – miejscowość posiadała prawa miejskie od 1330 r., utraciła je po 1869 r. Obecnie ma status wsi, jest siedzibą gminy Stężyca:
– układ dawnego miasta królewskiego – w XVI w. ważny ośrodek rzemiosła i port wiślany handlu zbożem. W okresie przedłużającego się bezkrólewia po ucieczce z kraju króla Henryka Walezego od 12 maja do 4 czerwca 1575 miasto było głównym miejscem obrad Sejmu Stężyckiego (określanego także jako Zjazd Stężycki),
– gotycki kościół z 1434 r. pw. św. Marcina wraz z dzwonnicą i plebanią – są tu relikwie św. Jana Pawła II oraz św. Władysława z Gielniowa;
– kościół filialny pofranciszkański pw. Przemienienia Pańskiegoz przełomu XVIII i XIX w. –przy kościele znajduje się rzeźba Matki Boskiej z 1863 roku. W 1864 r. klasztor został skasowany przez władze carskie za udział w Powstaniu Styczniowym.
– Muzeum Ziemi Stężyckiej z plebanią z I poł. XX w.,
– Wyspa Wisła – kompleks wypoczynkowo-rekreacyjny z amfiteatrem usytuowany w dolinie Wisły w obszarze Natura 2000,
Brzeziny – wieś należąca do gminy Stężyca:
– murowano-drewniany kościół pw.św. Sebastiana – wybudowany w 1683 r. na planie krzyża, jego południowe ramię wyznacza murowana kaplica wybudowana prawdopodobnie na prośbę króla Jana III Sobieskiego. Na cmentarzu przykościelnym znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy AK, upamiętniająca żołnierzy 15. Pułku Piechoty „Wilków” AK ugrupowań „Orlika” i „Zagona” poległych w latach 1944-1946.
Ryki – miasto, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ryki oraz powiatu ryckiego. Miejscowość uzyskała prawa miejskie w 1782 r., utraciła je w 1810 r., a przywrócono je w 1957 r.
– neogotycki kościół pw. Najświętszego Zbawiciela wraz z plebanią murowaną z ok. 1920 r., w prezbiterium znajduje się obraz pędzla Leona Wyczółkowskiego „Chrystus na krzyżu” w adoracji królów, świętych, biskupa, historyków i malarza. Dzieło zostało namalowane w 1915 roku;
– pałac z XVIII w. wraz z parkiem, zbudowany jako rezydencja dla Stanisława Poniatowskiego herbu Ciołek – ojca króla Stanisława Augusta Poniatowskiego;
– układ urbanistyczny „Starego Miasta”;
– zabytkowy młyn przy ul. Młynarskiej z 1913 roku i drewniany dom młynarza;
– stary cmentarz gdzie pochowani są powstańcy styczniowi i najbliżsi z rodziny malarza Leona Wyczółkowskiego;
– skwer miejski z tablicą upamiętniającą dawną świątynię i miejsce złożenia prochów starosty ryckiego Stanisława Poniatowskiego – ojca ostatniego króla Polski;
– Izba Pamięci Majora Mariana Bernaciaka „Orlika.